2016 год

Выстаўка жывапісу Аляксея Навумава і Крыстапса Зарыньша была адкрыта ў рамках праекта Латвійскай Акадэміі мастацтваў, падтрыманая Міністэрствам замежных спраў Латвіі і Еўрапейскім Звязам. Арганізатарам дадзенай выстаўкі ў Полацку выступіў кіраўнік консульства Латвійскай Рэспублікі ў горадзе Віцебску – консул Угіс Скуя. Курыраваў выстаўку беларускі мастацтвазнаўца Міхаіл Цыбульскі.

Міжнародны праект пад назвай «Гарады свету» вандруе па розным краінам на працягу 5 год. Мастакі пішуць гарадскія краявіды і славутасці тых краін, у якіх бываюць. Кожная чарговая іх выстаўка дапаўняюцца маляўнічымі палотнамі з відамі новых гарадоў. У Полацку мастакі працавалі на пленэры пры - 20 °C марозе і захавалі на сваіх палотнах жамчужыну і гонар Полацка – велічны Сафійскі сабор.

Выстаўка сцэнаграфіі А.Струмілы была падрыхтавана Польскім інстытутам у Мінску і Падляскім музеям у Беластоку. Яна з’явілася дэманстрацыяй не проста сцэнічнага мастацтва А. Струмілы, а паказам яго самастойнай аўтарскай творчасці. Дырэктар Падляскага музея Анджэй Ляхоўскі ахарактарызаваў выстаўку словамі: Тэатраліі. Так Анджэй Струміла акрэслівае сваю творчасць, звязаную са сцэнічным мастацтвам. Гэта не проста сцэнаграфія, што звычайна з’яўляецца бытавым элементам, падпарадкаваным бачанню рэжысёра. У выкананні Струмілы яна выходзіць за традыцыйныя схемы. Яна з’яўляецца самастойным творам. Такім, што можа існаваць, калі спектакль, на якім ён працаваў, ужо сышоў з тэатральнай ці опернай сцэны. Гэта моц таленту, ведаў і ўражлівасці Анджэя Струмілы. Выстаўка адбылася ў межах міждзяржаўнага супрацоўніцтва.

У межах шматгадовага супрацоўніцтва Нацыянальнага Полацкага гісторыка-культурнага музея-запаведніка і Пушкінскага музея-запаведніка прайшла выстаўка пейзажу А. Давіда і У. Бачу са збору Пушкінскага Запаведніка. На адкрыцці выстаўкі начальнік аддзела экспазіцыйнай і выставачнай дзейнасці Аляксандр Іваноў і галоўны захавальнік музейных прадметаў Дар’я Плотнікава прадставілі ўвазе наведвальнікаў выстаўку і распавялі аб тых калекцыях, якімі валодае Пушкінскі Запаведнік. Пад гукі флейты, у выкананні Елізаветы Кавалеўскай, наведвальнікі выстаўкі смаглі атрымать асалоду ад краявідаў пушкінскіх мясцін, сельскіх прастораў, відаў сядзіб.

Працягваецца творчае супрацоўніцтва Нацыянальнага Полацкага гісторыка-культурнага музея-запаведніка і Наўгародскага аб’яднанага музея-запаведніка. У межах праекта «Адзіная культурная прастора», музеі-запаведнікі прадставілі выстаўку «Лікі ўлады», якая ўмоўна складалася з двух блокаў, адзін з якіх прадставіў так званую «Раманоўскую сюіту» - рэтраспектыўную серыю партрэтаў кіраўнікоў дынастыі Раманавых, выкананую ў 1817 г. у Францыі па арыгіналам французкага мастака-мініяцюрыста Ж.-А. Бенэра. Другая частка выстаўкі складалася з гістарычных карцін знакамітага рускага жывапісца Нікалая Нікалаевіча Ге, напісаных у другой палове XIX стагодзя. Знаёмства з музейнымі калекцыямі выклікае вялікую цікаўнасць у наведвальнікаў.

Полацк мае багатыя культурныя традыцыі і велізарны досвед у стварэнні культурнай прасторы, аб чым сведчыць дзейнасць музеяў Нацыянальнага Полацкага гісторыка-культурнага музея-запаведніка. Паміж музеямі-запаведнікамі Полацка і Ноўгарада склаліся сяброўскія і творчыя ўзаемаадносіны на аснове шматгадовай працы ў галіне музейнай справы.
У 2016 годзе супрацоўніцтва паміж музеямі-запаведнікамі выйшла на новую форму музейнай працы – правядзенне сумеснага жывапіснага пленэру, які паклаў пачатак фарміраванню калекцыі «Полацк у творах сучасных мастакоў».

У пленэры прынялі ўдзел мастакі з Ноўгарада і гарадоў Беларусі. Пленэр жывапісу завяршыўся 3 чэрвеня адкрыццём аднайменнай выставы у залах Мастацкай галерэі НПГКМЗ. Мастакі атрымалі масу станоўчых эмоцый ад знаходжання ў Полацку. Для самых маленькіх жыхароў горада мастакі правялі майстар-клас па працы з фарбамі на пленэры. А на адкрыцці выставы прэзентавалі жыхарам горада вынік шматдзённай працы на пленэры. Па заканчэнні працы выставы, яе экспазіцыя была паказана ў Ноўгарадзе, у будынку Прысутныя месцаў Наўгародскага музея-запаведніка.

Віцебскі абласны краязнаўчы музей захоўвае вялікую колькасць творчых прац мастака Давіда Аронавіча Якерсона: скульптуру, дробную пластыку, графічныя лісты і фотадакументы. Жыццё і творчасць Д. Якерсона звязана з Віцебскам – горадам, які выгадаваў вялікую колькасць выдатных мастакоў. У Мастацкай галерэі былі прадстаўлены выбраныя творы гэтай унікальнай калекцыі. Графічныя работы і скульптуры былі выкананы ў няпростыя 1918-20-я гады. Дадзены перыяд часу складае цэлую эпоху ў гісторыі культуры і творы Д. Якерсона ілюструюць культурнае жыццё нашай краіны ў гэтыя часы, знамянальныя творчымі пошукамі і эксперыментамі.

«Маляваныя дываны» - унікальная з'ява ў беларускім народным мастацтве. Музей-запаведнік «Заслаўе» валодае даволі поўнай, адзінай у Беларусі калекцыяй гэтых прадметаў. Маляваныя дываны мастакоў-самавукаў, створаныя для ўпрыгожвання жылых дамоў, праз дзесяцігоддзі сталі сапраўднымі шэдэўрамі народнага мастацтва і гонарам музейных сходаў.
Выстаўкаа, якая прайшла ў Полацку, пазнаёміла наведвальнікаў з гэтым рэдкім відам творчасці і з яркімі імёнамі, якія сёння ведае ўвесь свет. Імя Алены Кіш, якая напісала ў 1930-40 гады свае вядомыя «дываны», занесена ў Сусветную энцыклапедыю інсітнага мастацтва, а адным з першых беларускіх мастакоў, хто звярнуўся да гэтага віду творчасці быў Язэп Драздовіч. Музейныя калекцыі раскрываюць таямніцы творчасці і самасвядомасць свайго народа.

У Мастацкай галерэі прайшла выстаўкаа карцін майстроў, якія ўдастоіліся ганаровага звання Народнага мастака Беларусі са збору галерэі «Дом карцін». У нашай краіне такое званне прысвоена 31 мастаку, творы якіх з'яўляюцца сапраўднымі скарбамі айчыннага мастацтва. На выстаўке можна было ўбачыць работы такіх вядомых майстроў жывапісу як: В. К. Бялыніцкага-Бірулі, Г. Х. Вашчанка, В. В. Волкава, А. М. Кішчанка, Г. Г. Паплаўскага, В. К. Цвіркі і іншых. Правядзенне выстаўкі стала магчымым дзякуючы супрацоўніцтву з галерэяй «Дом карцін» (Мінск), якая падала працы з свайго унікальнага сходу.

Выстаўка, прымеркаваная да 35-годдзя з дня адкрыцця Карціннай галерэі ў Полацку, была падрыхтавана з мэтай, прадэманстраваць прадметы, якія знаходзяцца ў музейным зборы Нацыянальнага Полацкага гісторыка-культурнага музея-запаведніка і якія маюць мастацкую каштоўнасць, але не прадстаўленыя ў пастаяннай экспазіцыі галерэі. З мэтай распавесці пра гісторыю іх паходжання і значнасці ў той ці іншай вобласці. Экспазіцыя была заклікана пазнаёміць наведвальнікаў з працай музейшчыкаў па камплектаванню, захоўванню і вывучэнню твора, які паступіў у музей, а таксама з адным з найважнейшых напрамкаў дзейнасці музеяў – рэстаўрацыяй і кансервацыяй музейных прадметаў.

18 траўня, у міжнародны Дзень музеяў, у Мастацкай галерэе, пасля праведзеных шматгадовых навуковых даследаванняў, упершыню гледачам была прадстаўлена карціна вядомага беларускага жывапісца І.Ф.Хруцкага "Партрэт А. Міцкевіча" са збору Нацыянальнага Полацкага гісторыка-культурнага музея-запаведніка, якая сёння знайшла сваё месца ў пастаяннай экспазіцыі галерэі.
На выстаўке адной карціны гледачам была прадастаўлена магчымасць пазнаёміцца з архіўнымі матералами, дакументамі, фотаздымкамі, а таксама з працэсам атрыбуцыі жывапіснага партрэта і вынікамі матэрыялазнаўчай экспертызы, зробленымі ў Інстытуце фізікі ім. Б. І. Сцяпанава НАН Беларусі.

Сяргей Балянок — адзін з самых вядомых беларускіх графікаў ХХ стагоддзя, мастак-ілюстратар мноства кніг - «Калыска для коткі» Курта Вонегута, зборніка фантастыкі «Прадаецца планета», некалькіх зборнікаў паэзіі Іосіфа Бродскага.

Выстаўка графічных лістоў С. Балянка – гэта заўсёды сустрэча з аўтарскай «нетыповай» творчасцю мастака, якая з'яўляецца невычэрпнай крыніцай адчуванняў, асацыяцый, эмоцый і думак, так неабходных для таго, каб задумацца, альбо «перагледзець», сваё бачанне чалавечых узаемаадносін.

Персанальная выстаўка Віктара Міхайлавіча дазволіла знатакам акварэльнага майстэрства яшчэ раз сустрэцца з творчасцю мастака-акварэліста, з чалавекам, які з 1970-х гадоў жыве ў г. Наваполацку і вялікую частку сваёй працоўнай дзейнасці займаў пасаду галоўнага мастака. У той час у горадзе мастакі і архітэктары працавалі разам.

Віктар Міхайлавіч шмат працаваў над афармленнем грамадскіх будынкаў. Ім і яго калегамі выкананы вітражы ў паліклініцы № 1, пано ў кінатэатры «Мінск», мазаікі на фасадах дзіцячых садоў і шмат іншага. У 1998 годзе Віктару Міхайлавічу было прысвоена званне Ганаровага грамадзяніна горада Наваполацка. Праз дзесяцігоддзі, Віктар Міхайлавіч па-ранейшаму жыве і творыць у горадзе, якому ён прысвяціў сваю творчую біяграфію. Вядомасць мастака перасекла мноства межаў. На выстаўке былі прадстаўлены працы мастака розных гадоў.

Мікалай Бушчык з'яўляецца вядомым беларускім мастаком, які сумясціў ў сваёй творчасці традыцыі колерапластычнага жывапісу з аўтарскім бачаннем. У Мастацкай галерэі адбылася
выстаўка яго маяўнічых прац, якія прадстаўляюць шуканні мастака за апошнія 20 гадоў. Мастак быў адным з заснавальнікаў творчай групы «Букуб» (А. Кузняцоў, М.Бушчык, М. Барздыка) і удзельнікам творчага аб'яднання «Няміга 17». Сустрэча з мастаком і яго творчасцю для полацкіх гледачоў з'явілася не толькі момантам зносін з жыццесцвярджальнай жывапісам аўтара, але і пазнавальным момантаў у разуменні гісторыі станаўлення беларускай мастацкай асяроддзя 1980-х.

Выстаўка графічных прац наваполацкай мастачкі Марыны Круглікавай «Медытацыі» пазнаёміла гледачоў з яе новай серыяй арабесак на тэмы стылізаваных раслінных матываў, якія таяць ў сабе медытатыўнае спасціжэнне прасторы, ладу, знака. У яе графічных лістах рытмічная гульня формаў і ліній, дэкаратыўнасць арнаменту арабескі выступаюць выразам ўмоўнасці адлюстраванага свету, прадчування бясконцасці.

Упершыню полацкім гледачам было прадстаўлена творчасць мінскага мастака Барыса Сямілетава. На выстаўке мастак прадставіў больш за 40 жывапісных прац, выкананых ім у перыяд з 1990-х гг. па сённяшні дзень. Падабраная экспазіцыя, паказала трансфармацыю задач мастака ад варыяцый на тэму пазнання асобы праз зварот да біблейскіх сюжэтаў да знаёмага свету навакольнага асяроддзя з яе эмацыйнай сферай.

Юбілейная выстаўка жывапісу Аляксандра Аляксандравіча Салаўёва змясціла ў сябе працы з музейных калекцый Віцебска і Полацка, а таксама серыю карцін з майстэрні мастака. Аляксандру Аляксандравічу споўнілася 90 гадоў. Ён заслужаны дзеяч мастацтваў, ветэран Вялікай айчыннай вайны, узнагароджаны Ордэнам Скарыны, 30 гадоў працаваў мастаком-пастаноўшчыкам у віцебскім акадэмічным тэатры імя Якуба Коласа. Яго творчасць стала неад'емнай часткай культуры Віцебска, Беларусі другой паловы ХХ стагоддзя. Ператварыўшы сваю творчасць у люстэрка падсвядомасці, мастак здолеў стварыць мастацтва, ўражлівае сваёй глыбінёй, мастацтва, напоўненае яго жыццёвым вопытам, сваім бачаннем свету, споведдзю.

Выстаўка М. Ісаёнак парадавала палачан прыгажосцю і эмацыянальнасцю квітнеючай свету. Мастачка працуе ва ўсіх жанрах, апавядаючы аб бясконцай гармоніі чалавека і той навакольнай рэчаіснасці, што надае яму смагу жыцця і набыцця сэнсу.

Да юбілейнай выстаўкі, да свайго 60-годдзя, мастак падрыхтаваў серыю пейзажаў, выкананых ім у малюнку і гуашы, якая з'яўляецца яго улюбёнай тэхнікай. Як кажа сам аўтар: «Мой асноўны матэрыял – гуаш, пішу я звычайна з натуры, а фарбы дапамагаюць удыхнуць жыццё ў працу, яшчэ больш узмацніць пачуцці, якія я адчуваю пры напісанні карціны». На выстаўке мастак прадставіў 40 пейзажаў, якія дапамаглі наведвальнікам дакрануцца да творчага свету мастака, паразважаць над знаёмым і ў той жа час мудрагелістым светам прыроды.

У Мастацкай галерэі Павел Вайніцкі прадставіў мультымедыйны праект «Асабісты Чарнобыль». Мастак кажа пра яго так: «Выстава ўяўляе з сябе асобасную мастакоўскую рэфлексію аб гістарычным бедстве, сведкай і міжвольным удзельнікам якога я ёсць – і якая ёсць неад'емная частка мяне. Чарнобыль – персаніфікаваны пераломны момант, мой, асабісты, які ўплывае на тое, што здарылася са мной тады і адбываецца цяпер». Дапамагалі яму ў арганізацыі музычнага і гукавога дызайну В. Рагавая і Е. Рагозін.

На працягу трох месяцаў аматары мастацтва тварылі свае шэдэўры непасрэдна ў сценах галерэі. Сутнасць мастацкага праекта заключалася ў тым, што кожны жадаючы мог прыйсці ў галерэю і ўласнаручна стварыць копію з любога з упадабаных экспанатаў музейнай экспазіцыі. Галоўнай мэтай, якую праследвалі музейшчыкі, было жаданне прапанаваць людзям праявіць свае мастацкія здольнасці, пазнаёміцца з лепшымі ўзорамі беларускай жывапісу, паспрабаваць зразумець і вывучыць яе. Стварэнне копіі - не механічнае змалёвыванне. Каб атрымаўся годны вынік, трэба зразумець час стварэння карціны, каларыт, перадаць пачуцці мастака у момант стварэння твора. Па выніках праекта была адкрыта выстаўка напісаных копій.

На працягу года ў музычнай гасцінай Мастацкай галерэі праходзілі канцэрты, падрыхтаваныя выкладчыкамі Наваполацкай музычнай школы. Арганізатар музычных праграм А. М. Сініцына і ўдзельнікі канцэртаў не толькі выконвалі творы найвялікшых кампазітараў, але і знаёмілі слухачоў з паходжаннем музычных інструментаў, дапамагалі акунуцца ў гісторыю музыкі.